สรุป “วิชาการศึกษา” สอบครูผู้ช่วย: อ่านจบใน 5 นาที เข้าใจ-จำได้-พร้อมสอบ!
การเตรียมตัวสอบครูผู้ช่วยหรือสายงานการศึกษานั้น “วิชาการศึกษา” ถือเป็นด่านแรกที่ทุกคนต้องฝ่าให้ได้ เพราะออกข้อสอบทุกปี และมีรายละเอียดเยอะ แต่ถ้าใครไม่มีเวลา วันนี้เราสรุปให้คุณแล้ว! อ่านจบใน 5 นาที เข้าใจง่าย และจำได้แน่นอน
1. จิตวิทยาการศึกษา (จำชื่อ-คีย์เวิร์ด)
- ทฤษฎีพัฒนาการ:
- เพียเจต์ (Piaget): เน้นพัฒนาการทางสติปัญญา 4 ขั้น (Sensorimotor, Preoperational, Concrete, Formal)
- อิริกสัน (Erikson): เน้นพัฒนาการทางสังคม 8 ขั้น (ขั้นไหนมีปมขัดแย้งอะไร)
- ทฤษฎีการเรียนรู้:
- กลุ่มพฤติกรรมนิยม (Behaviorism): สกินเนอร์ (Skinner) วางเงื่อนไขโดยใช้ “การเสริมแรง” (Reinforcement)
- กลุ่มปัญญานิยม (Cognitivism): เน้น “กระบวนการคิด” ภายในสมอง การรับรู้ การจำ
- กลุ่มสร้างสรรค์ความรู้ (Constructivism): “ผู้เรียนสร้างความรู้เอง” จากประสบการณ์เดิม ครูเป็นผู้ชี้แนะ
2. หลักสูตร (ต้องแม่น!)
- หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551:
- องค์ประกอบหลัก: มี 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้, 5 สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน (สื่อสาร, คิด, แก้ปัญหา, ใช้ทักษะชีวิต, ใช้เทคโนโลยี), และ 8 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ (รักชาติ, ซื่อสัตย์, มีวินัย, ใฝ่เรียนรู้, อยู่อย่างพอเพียง, มุ่งมั่นในการทำงาน, รักความเป็นไทย, มีจิตสาธารณะ)
- ระดับของหลักสูตร: ชาติ > สถานศึกษา > ชั้นเรียน
3. การวัดและประเมินผล (ออกสอบทุกปี)
- ประเภทการประเมิน:
- Formative Assessment (เพื่อพัฒนา): ประเมิน “ระหว่างเรียน” เพื่อดูพัฒนาการและปรับปรุงการสอน
- Summative Assessment (เพื่อตัดสิน): ประเมิน “หลังเรียน” หรือ “ปลายภาค” เพื่อตัดสินผลการเรียน (ให้เกรด)
- เครื่องมือ: แบบทดสอบ, แบบสังเกต, แบบสัมภาษณ์, การประเมินผลงาน, แฟ้มสะสมงาน (Portfolio)
- การประเมินตามสภาพจริง (Authentic Assessment): เน้นการประเมินจาก “การปฏิบัติจริง” ในสถานการณ์จริง
4. นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษา (จำศัพท์ให้ได้)
- Active Learning: ผู้เรียนเป็นผู้ลงมือทำ
- ห้องเรียนกลับด้าน (Flipped Classroom): เรียนเนื้อหาที่บ้าน ทำการบ้าน/กิจกรรมที่โรงเรียน
- Gamification: ใช้กลไกของเกมมาประยุกต์ใช้ในการเรียน
- TPACK Model: โมเดลความรู้ของครูยุคใหม่ ประกอบด้วยความรู้ 3 ด้าน (เทคโนโลยี, วิธีสอน, เนื้อหา)
5. ความเป็นครูและจรรยาบรรณวิชาชีพ
- จรรยาบรรณครู (9 ข้อ): หัวใจหลักคือ “รักศิษย์ พัฒนาตนเอง รับผิดชอบต่อวิชาชีพและสังคม”
- จรรยาบรรณต่อตนเอง: มีวินัย พัฒนาตนเองเสมอ
- จรรยาบรรณต่อวิชาชีพ: รัก ศรัทธา ซื่อสัตย์สุจริต
- จรรยาบรรณต่อผู้รับบริการ: รักศิษย์ เมตตา ไม่แสวงหาประโยชน์
- จรรยาบรรณต่อผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ: ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน
- จรรยาบรรณต่อสังคม: เป็นแบบอย่างที่ดี อนุรักษ์พัฒนาสิ่งแวดล้อม
- คุณลักษณะครูที่ดี: มี พรหมวิหาร 4 (เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา), เป็นผู้ชี้แนะ (Facilitator), เรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learner)
6. การวิจัยในชั้นเรียน (Classroom Action Research)
- หัวใจหลัก: เป็นการวิจัยที่ “ครูทำ” เพื่อแก้ “ปัญหาในห้องเรียนของตนเอง”
- วงจรวิจัย (จำให้ขึ้นใจ):P-A-O-R
- P (Plan): วางแผน
- A (Act): ปฏิบัติตามแผน
- O (Observe): สังเกตการณ์/เก็บข้อมูล
- R (Reflect): สะท้อนผล/ปรับปรุง
เคล็ดลับสุดท้าย: สรุปนี้คือ “โครง” ที่สำคัญที่สุด ให้ใช้เป็นแกนหลักในการทบทวน จากนั้นให้ฝึกทำข้อสอบเก่าเพื่อดูแนวทางและจับประเด็นที่ออกบ่อยที่สุด ขอให้ทุกคนโชคดีในการสอบครับ!
