กล้องจุลทรรศน์เป็นอุปกรณ์สำหรับมองดูวัตถุที่มีขนาดเล็กเกินกว่ามองเห็นด้วยตาเปล่า ศาสตร์ที่มุ่งสำรวจวัตถุขนาดเล็กโดยใช้เครื่องมือดังกล่าวเรียกว่า **จุลทรรศนศาสตร์** (microscopy) .
ประวัติของกล้องจุลทรรศน์มีความน่าสนใจ โดยเริ่มต้นจากการใช้แว่นขยายและเลนส์อันเดียวในช่วงปี พ.ศ. 2133 โดยแซคาเรียส แจนเซน (Zaccharias Janssen) และต่อมามีการพัฒนากล้องจุลทรรศน์ชนิดเลนส์ประกอบที่มีลำกล้องรูปร่างสวยงาม ป้องกันการรบกวนจากแสงภายนอกได้ และไม่ต้องถือเลนส์ให้ซ้อนกัน โดยรอเบิร์ต ฮุก (Robert Hooke) ได้ส่องดูไม้คอร์กที่ฝานบาง ๆ แล้วพบช่องเล็ก ๆ มากมายภายใน ซึ่งเขาเรียกช่องเหล่านั้นว่า “เซลล์” ซึ่งหมายถึงห้องว่าง ๆ หรือห้องขัง ฮุกจึงได้ชื่อว่าเป็นผู้ที่ตั้งชื่อเซลล์ . ในปี พ.ศ. 2215 อันโตนี ฟัน เลเวินฮุก (Antony Van Leeuwenhoek) สร้างกล้องจุลทรรศน์ชนิดเลนส์เดียวจากแว่นขยายที่เขาฝนเอง แว่นขยายบางอันขยายได้ถึง 270 เท่า และเขาใช้กล้องจุลทรรศน์ตรวจดูหยดน้ำจากบึงและแม่น้ำ และจากน้ำฝนที่รองไว้ในหม้อ พบสิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ มากมาย นอกจากนี้ เขายังส่องดูสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ เช่น เม็ดเลือดแดง และกล้ามเนื้อ . ปัจจุบัน กล้องจุลทรรศน์มีทั้งแบบใช้แสง (optical microscopes) และแบบอิเล็กตรอน (electron microscopes) ซึ่งสามารถมองเห็นรายละเอียดขนาดเล็กของวัตถุ
ขั้นตอนในการใช้กล้องจุลทรรศน์อย่างละเอียด:
วางสไลด์ที่ต้องการส่องบนแท่นวางสไลด์: ใส่สไลด์ที่คุณต้องการศึกษาลงบนแท่นวางสไลด์ของกล้องจุลทรรศน์
เปิดไฟกล้องจุลทรรศน์: ให้แสงเข้ามาในกล้องจุลทรรศน์เต็มที่
ปรับโฟกัส: หาจุดโฟกัสที่ชัดที่สุด โดยเริ่มจากเลนส์วัตถุที่มีกำลังขยายต่ำสุด จากนั้นค่อยเพิ่มกำลังขยายให้สูงขึ้น
ปรับปริมาณแสง: ปรับที่ไดอะแฟรม (Diaphragm) ใต้แท่นวางสไลด์เพื่อควบคุมแสงในปริมาณที่พอเหมาะ
ปรับกำลังขยายให้สูงขึ้น: ให้เลนส์ที่มีกำลังขยายสูงที่สุด และใช้ Immersion Oil สำหรับเลนส์ 100X เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการมองเห็น
หลังจากใช้งานเสร็จ อย่าลืมเก็บกล้องจุลทรรศน์ให้สะอาดด้วยค่ะ
ขั้นตอนในการรักษาและดูแลกล้องจุลทรรศน์:
การทำความสะอาดกรอบและเลนส์: ถอดปลั๊กกล้องจุลทรรศน์จากแหล่งจ่ายไฟ ใช้กระดาษเช็ดมือชุบน้ำหมาดเพื่อขจัดฝุ่นและสิ่งสกปรกบนกรอบ หลีกเลี่ยงการสัมผัสเลนส์โดยใช้กระดาษเช็ดมือหรือปล่อยให้น้ำหยดลงในเลนส์.
การเก็บรักษา: หลังจากใช้งานเสร็จ ให้เก็บกล้องจุลทรรศน์ให้สะอาด ปิดฝากันฝุ่น และเก็บในที่แห้ง และปลอดภัย.
Source: Conversation with Copilot, 7/3/2024
(1) กล้องจุลทรรศน์ – วิกิพีเดีย. https://th.wikipedia.org/wiki/
(2) กล้องจุลทรรศน์ Microscope. https://www.spscience.com/
(3) ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน. https://www.greelane.com/th/
(4) กล้องจุลทรรศน์ และส่วนประกอบของกล้องจุลทรรศน์. https://www.scimath.org/lesson-biology/item/7873-2018-02-27-02-46-18.